*Trans+Edit: Lắc

Annick vừa căng thẳng vừa ương ngạnh nhìn người thầy đang đứng trên bục giảng của mình. Với một người có tính cách hướng nội và hay xấu hổ như cậu mà nói, việc đứng dậy phản bác cách giải thích lý thuyết của thầy giống như không hề yểm bất kỳ hiệu quả ma thuật nào mà trực tiếp nhảy thẳng từ trên đỉnh Allyn xuống đất vậy. Thế nhưng, những hiểu biết về lĩnh vực vi mô trong đầu cậu lại đang kêu gào mỗi lúc một vang dội, nó thôi thúc cậu gom hết dũng khí để làm ra một hành động mà trước đây cậu chưa bao giờ dám nghĩ tới!

Thầy sẽ tức giận chứ? Sẽ thất vọng chứ? Sẽ phẫn nộ chứ?

Không nao núng nhìn lại vào mắt Lucien, Annick kinh ngạc phát hiện không có dù chỉ một xíu giận dữ hay thất vọng nào trên khuôn mặt của thầy mình, chỉ có sự bình thản và thâm trầm, một chút gợn sóng cũng không nảy sinh.

“Các em cho rằng vấn đề nằm ở đâu?” Trước những ánh mắt chứa đủ loại cảm xúc khác nhau của các Arcanist đang chứng kiến cảnh tượng thầy trò mâu thuẫn, Lucien khẽ gật đầu và ôn hòa, điềm tĩnh nói.

Annick hít sâu một hơi: “Quả thực quan sát có thể làm thay đổi kết quả, nhưng tuyệt đối không thể giải thích nó là do ảnh hưởng của ý thức hay do một người quan sát có trí tuệ và khả năng tư duy gây ra. Quan sát là một hành vi mang tính khách quan, sinh vật có trí tuệ có thể thực hiện, chó mèo bình thường có thể, thiết bị thí nghiệm có thể, cả hệ vi mô được cấu thành từ vô số hạt cũng có thể. Còn về việc trạng thái chồng chập lượng tử tồn tại ở quy mô nào thì vẫn cần chúng ta phải tiếp tục khám phá và nghiên cứu.”

Cậu mới chỉ có những ý tưởng mơ hồ, chưa thể biểu đạt chuẩn xác.

“Em cũng nghĩ vậy.” Nhận thấy Annick không những không căng thẳng đến mức lắp bắp mà còn trình bày được tương đối rõ ràng những điều hai người vẫn thường thảo luận, Sprint bèn lớn giọng tán đồng.

Douglas cũng nhẹ nhàng gật đầu: “Mặc dù vẫn chưa có mô hình toán học chính xác nâng đỡ, nhưng đây đích thị là một cách giải thích tương đối khách quan. Lucien, lý luận của cậu quá chủ quan rồi.”

Fernando không nói gì, nhưng vẻ mặt của ông đã tỏ rõ ông đứng về phía đám Annick. Đương nhiên, điều này không có nghĩa là ông chấp nhận cách giải thích của họ dưới tình huống chưa có bất kỳ kết quả thực nghiệm hay mô hình toán học nào, chỉ là so với bọn họ, lý luận của Lucien còn nhảm nhí hơn nhiều.

Brook, Oliver, Hellen, Hathaway, Bergner, Raventi và những người khác cũng dùng những tư thái khác nhau để biểu hiện thái độ giống nhau.

“Nhưng nếu vậy thì phải giải thích thế nào về ma thuật? Giải thích thế nào về thần thuật, về sức mạnh đức tin? Annick, trong cách giải thích của cậu không hề chừa chỗ cho sức mạnh phi phàm.” Lucien vẫn duy trì thái độ nhã nhặn, ôn hòa.

Annick mở miệng định phản bác, nhưng lại không biết phải phản bác từ đâu.

“Lucien, đừng cố cưỡng ép hai vấn đề không liên quan vào với nhau. Việc lĩnh vực vi mô không có chỗ cho ma thuật không đồng nghĩa với việc các lĩnh vực khác cũng như vậy.” Fernando trầm giọng nói.

Lucien khẽ nhoẻn một nụ cười: “Lý luận của em hiện tại mới chỉ là một giả thuyết, một giả thuyết bao hàm tất cả những sức mạnh phi phàm. Dưới tình huống cả hai bên đều chưa có cơ sở thực tế mà lại tranh luận thì chỉ lãng phí thời gian. Vì vậy, chúng ta hãy từ từ khám phá, thực nghiệm và mong đợi sẽ tìm ra bản chất của thế giới.”

Hở? Các Arcanist không biết nên thất vọng hay nên thở phào nhẹ nhõm. Ngài Evans vậy mà lại không tung ra một thí nghiệm hay dự đoán lý thuyết không thể bác bỏ để tuyên bố phần thắng thuộc về mình. Thật trái với lẽ thường!

Không, tình huống thế này mới là bình thường chứ!

Đột nhiên, Lucien nở một nụ cười nhàn nhạt nhìn về phía đám người Oliver, Fernando, Douglas, Annick và Sprint, sau đó đổi chủ đề: “Ở đây tôi có ba ý tưởng thí nghiệm tạm thời vẫn chưa thực hiện được. Hy vọng dưới sự đồng tâm nỗ lực của mọi người, chúng sẽ sớm được hoàn thành. Điều này sẽ trở thành một chứng cứ thuyết phục cho cách diễn giải lĩnh vực vi mô của chúng ta.”

“Thí nghiệm đầu tiên. Chúng ta đều biết nhiệt độ là sự thể hiện mức độ chuyển động nhiệt của các phân tử. Vì vậy, chỉ cần kìm hãm được chuyển động của các hạt vi mô thì về lý mà nói, chúng ta sẽ tạo ra được một trạng thái lạnh hơn, gần với độ không tuyệt đối hơn. Trong một môi trường bị giới hạn như thế, các hạt vi mô có thể sẽ rơi vào cùng một trạng thái lượng tử, đồng thời, như vậy cũng sẽ cho phép chúng ta hiện thực hóa được nhiều ý tưởng…”

Lucien phác thảo sơ lược ý tưởng dùng từ trường mạnh hoặc laser để tạo ra “bẫy” giam giữ các hạt vi mô lại, đồng thời đề xuất “giả thuyết” sơ bộ về cách tiến hành các bước thí nghiệm thích hợp trong môi trường đó, nhằm trong thời gian cực ngắn có thể quan sát được trạng thái chồng chập lượng tử của một hạt vi mô cụ thể – Đây là một phỏng đoán lý thuyết chưa có ý tưởng cụ thể, gần như không tưởng.

Từ trường mạnh là khái niệm mà mọi Arcanist đều không hề lạ lẫm, còn khái niệm laser và nguyên lý sơ bộ của nó thì đã được Lucien đề cập tới không lâu sau khi lĩnh hội được Ánh nhìn Phục thù. Rất nhiều pháp sư cũng đã có hiểu biết nhất định về nó, bởi vì chỉ cần trang bị ruby hoặc các loại tinh thạch ma thuật khác là đã có thể khuếch đại thần chú dạng chiếu xạ ánh sáng của mình ở một mức độ nhất định và tạo ra nhiệt độ nóng như thiêu đốt rồi. Dĩ nhiên, hiệu quả của nó vẫn còn bị giới hạn về mặt khoảng cách.

Chính vì vậy, khi nghe những mô tả mang tính suy đoán của Lucien, các pháp sư không gặp mấy khó khăn trong việc hiểu. Hellen thậm chí còn không thèm chớp mắt lấy một lần – Điều này dường như đã lý giải được rất nhiều điểm mà trước giờ cô vẫn không hiểu nổi trong những thần chú huyền thoại hệ băng tuyết của mình.

Còn về cách chế tạo cái “bẫy” kia, cho dù Lucien có ý tưởng thì chắc chắn cậu cũng sẽ chẳng công bố mà để dành cho việc tự mình nghiên cứu.

Đối với các Grand Arcanist mà nói, phương hướng quan trọng hơn bất kỳ trình tự cụ thể nào!

Khí sắc Oliver có hơi u ám một chút, nhưng ông lại tỏ ra khá là phấn khích. Nếu quả thật có thể quan sát được trạng thái chồng chập lượng tử thực sự, như vậy đủ để chứng minh rằng bí mật của Á Thần đích thực nằm ở thế giới vi mô! Chẳng qua, thí nghiệm mà Lucien mô tả đầy rẫy khó khăn, trong thời gian ngắn không thể nào hoàn thành được.

“Nhưng cái này chẳng có tác dụng gì trong việc giải thích quá trình chuyển tiếp từ lĩnh vực vi mô sang thế giới vĩ mô cả. Nó chỉ đơn thuần chứng thực được rằng trạng thái lượng tử là sự chồng chập của nhiều khả năng khác nhau mà thôi…” Annick và Sprint rất coi trọng thí nghiệm mà thầy vừa mô tả, bởi nó giúp khẳng định sự kỳ diệu của thế giới vi mô. Tuy nhiên, trong lòng họ vẫn tràn ngập nghi hoặc, cảm thấy thế này thật không giống phong cách của thầy.

Không để họ có quá nhiều thời gian suy nghĩ, Lucien tiếp tục nói: “Trong thí nghiệm ma thuật vừa rồi, chúng ta có thể thực hiện thêm hai thay đổi nữa.

Một là sau khi electron đi qua hai khe và tự giao thoa, chúng ta mới quyết định xem rốt cuộc mình muốn quan sát tính sóng hay tính hạt của nó, rồi trước khi nó đáp vào màn cảm ứng thì điều chỉnh màn cho phù hợp với mục đích đó.[note73515] Lúc này, hình ảnh thí nghiệm sẽ hiện ra như thế nào?”

‘Thế thì có vấn đề gì? Một khi đã đi qua hai khe thì khẳng định là đã có giao thoa, vậy tính sóng ắt hẳn sẽ biểu hiện ra rồi…’ Các Arcanist lúc đầu đều vô thức nghĩ vậy, nhưng tiếp đó liền rùng mình một cái. Trong lĩnh vực vi mô quỷ dị tới mức trái với lẽ thường kia, cái gì cũng có thể phát sinh. Lẽ nào quan sát của chúng ta lại có thể thay đổi cả những sự thật đã xảy ra ư? Vậy thì luật nhân quả trong dòng thời gian đã không còn chặt chẽ nữa rồi sao?

Lucien cố tình bẻ cong mô tả thí nghiệm này đi một chút, đề phòng có người hoàn thành nó quá sớm mà làm nổ tung đầu mình. Kế đó, cậu tiếp tục nói: “Thay đổi thứ hai là, sử dụng một phương thức ít gây nhiễu đến chuyển động của hạt vi mô hơn để ghi lại xem chúng rốt cuộc đi qua khe nào. Nhưng lần này, sau khi ghi lại, thiết bị thí nghiệm sẽ không phát ra âm báo hay bất kỳ dấu hiệu nào cho chúng ta biết nữa mà sẽ ngay lập tức xóa bỏ ‘dữ liệu quan sát’.[note73516] Vậy khi đó, electron sẽ biểu hiện ra tính sóng, hay vẫn là tính hạt?”

Sắc mặt Annick một lần nữa lại trở nên trắng bệch. Điều này là đang muốn phân biệt rõ xem rốt cuộc là do thiết bị thí nghiệm quan sát, hay là do “chúng ta” quan sát ư?

Sau khi mô tả xong ba thí nghiệm, Lucien buông một tiếng thở dài rồi nói: “Buổi giảng công khai của tôi đến đây là kết thúc. Mọi người còn thắc mắc gì không?”

Các Arcanist hẵng còn đang chìm đắm trong cơn chấn động tư duy do ba thí nghiệm kia đem lại, bởi vậy nhất thời không ai lên tiếng.

Douglas trầm ngâm một hồi, sau đó ôn hòa nhưng kiên định nói: “Ta cũng có một thí nghiệm tư duy.** Theo cách giải thích của cậu, trước khi được quan sát, hạt vi mô tồn tại dưới dạng mây xác suất, một trạng thái chồng chập của rất nhiều khả năng. Vậy giả sử hạt này phát sinh biến đổi, phân tách thành hai hạt nhỏ hơn rồi bay về hai hướng khác nhau. Quá trình này không có sự tham gia của người quan sát, cho nên hai hạt này cũng ở trong trạng thái chồng chập lượng tử, đồng thời vẫn duy trì tính bảo toàn tổng thể của hệ.[note73517]

Sau khi khoảng cách giữa chúng đã đủ xa, nếu tiến hành quan sát một trong hai hạt thì trạng thái của nó sẽ được cố định, còn hạt kia cũng sẽ tuân theo quy luật tương ứng mà sụp đổ về trạng thái cố định ư?[note73518] Loại tác động vượt khoảng cách này phải chăng đã vi phạm Thuyết tương đối đặc biệt?”

Các Arcanist nghe đến mức đầu óc quay cuồng, da đầu tê dại. Ngày hôm nay họ đã phải trải qua quá nhiều thí nghiệm tư duy: từ con mèo của Oliver, thí nghiệm trễ và thí nghiệm “xóa” của Lucien, cho đến hạt vướng víu của Douglas, cái nào cái nấy đều như muốn phá nát tam quan của họ. Họ vừa không hiểu rõ, vừa tràn ngập sợ hãi.

“Tôi đã đoán trước được hiện tượng này sẽ xuất hiện rồi, nhưng nó không vi phạm Thuyết tương đối đặc biệt đâu, bởi vì trước khi được quan sát, hạt vi mô sẽ trải rộng theo hàm sóng, lan tỏa khắp không gian và có mặt ở mọi nơi. Suy cho cùng, hai hạt đó là một chỉnh thể không thể tách rời.”[note73519] Lucien đáp không quá chuẩn xác, cũng không dám quá chuẩn xác.

Không hề bất ngờ, Douglas gật gật đầu: “Ta sẽ nghĩ cách kiểm chứng thí nghiệm này, xem xem lý luận của cậu có đầy đủ hay không.”

Sau đó, buổi giảng công khai, thứ được định trước là sẽ đi vào lịch sử ma thuật, chính thức kết thúc. Lucien rời khỏi giảng đường lớn, có chút mệt mỏi day day thái dương rồi trở về thư phòng của mình.

Không bao lâu sau, Heidi, Layria, Katrina cùng vài học trò khác gõ cửa rồi bước vào, lấy cớ là muốn hỏi về vài vấn đề trong lĩnh vực vi mô.

Sau khi hỏi đại vài câu, Heidi cười gượng hỏi: “Thầy ơi, thầy không giận ạ?”

“Tôi giận gì cơ?” Lucien ngạc nhiên hỏi lại.

Heidi chỉ ra ngoài cửa: “Annick với Sprint đều không dám vào gặp thầy. Các cậu ấy sợ thầy giận vì đã phản đối thầy. Dù gì lúc ấy cả Ngài Chúa Tể Bão Táp lẫn Quý cô Chúa Tể Nguyên Tố cũng đều phản đối, vậy mà họ lại không đứng về phía thầy…”

Lucien mỉm cười lắc đầu: “Không hề. Ngược lại, tôi còn rất vui.”

“Hả?” Katrina và các cô gái đều ngạc nhiên nhìn thầy mình.

“Trong lĩnh vực arcana, điều chúng ta kiên trì theo đuổi chính là kết quả thực nghiệm, hiện tượng quan sát và những lý thuyết được xây dựng nghiêm ngặt dựa trên những nền tảng đó, chứ không phải là một cá nhân hay một vị có quyền uy nào cả.” Lucien nghiêm mặt nói. “Mặc dù từ khi gia nhập nghị viện đến giờ, tôi vẫn luôn ở vị trí đúng, lật đổ hết lý thuyết này đến lý thuyết khác, nhưng chẳng lẽ khi tôi đề xuất ra một lý thuyết hoang đường, không phù hợp với logic toán học, họ cũng phải mù quáng tin vào tôi mà không bác bỏ sao?

Đó là một thái độ arcana cực kỳ sai lầm! Khi tôi đề xuất cách diễn giải xác suất, nguyên lý bất định và hiệu ứng người quan sát, thầy tôi và Ngài Chủ tịch đã phản bác tôi, gầm thét vào mặt tôi. Không phải là vì họ tỏ ra bảo thủ, cố chấp, mà là vì họ kiên định với nhận thức arcana của chính mình, và nhận thức đó cũng được xây dựng dựa trên rất nhiều kết quả thực nghiệm và hiện tượng. Chỉ cần bọn họ không mù quáng phủ nhận sự thật mà đi tìm những cách giải thích nguyên nhân khác thì không thành vấn đề.

Nếu mà chỉ đơn giản tin tưởng thầy và thuận theo thầy thì bọn họ căn bản đã chẳng thể trở thành Grand Arcanist được rồi. Annick và Sprint vẫn có thể giữ vững được lập trường khi tôi chưa đưa ra căn cứ, đó mới chính là thái độ arcana đúng đắn.” Lucien thuận tiện giảng cho các học trò một bài học về thái độ đối với arcana, kế đó lắc đầu cười nói: “Các em cho rằng tôi đúng, thế nên khi thấy họ kêu lên phản đối liền cho là họ cứng đầu không chịu thay đổi, là lỗ mãng, không có đầu óc à?

Biết đâu, thực chất tôi mới chính là người sai thì sao?”

Nghe Lucien hỏi ngược lại, Heidi cười khan hai tiếng: “Dù sao thì em cũng đã bị lĩnh vực vi mô này làm cho xây xẩm mặt mày rồi, thôi thì quyết định tạm thời chỉ làm một người theo đảng công thức và phe thực nghiệm thôi, không quan tâm mấy cách diễn giải phá nát tam quan kia nữa. Em sẽ dồn hết trọng tâm vào trí tuệ nhân tạo.”

Layria, Katrina và Chely cũng khẽ gật đầu. Ở một mức độ nào đó, đầu họ đã nổ tung rồi.

––––––––––––––––––––––––––––––––––

**Giải thích sơ bộ thí nghiệm tư duy của Douglas (hay thí nghiệm EPR):

Một hạt phân tách thành hai hạt con (gọi là A và B), có liên hệ lượng tử với nhau (hiện tượng vướng víu lượng tử), rồi bay theo hai hướng ngược nhau.

Khi không có người quan sát, trạng thái của mỗi hạt đều bất định, tồn tại chồng chập, nhưng tổng trạng thái của cả hệ thì vẫn tuân thủ bảo toàn (như là spin = 0).

Khi tiến hành đo (tức là có quan sát) hạt A, giả dụ nó có spin lên, trạng thái của hạt B sẽ lập tức được xác định là spin xuống (để tổng vẫn bằng 0).

=> Điều này xảy ra ngay cả khi hai hạt đã ở cách nhau rất xa, tức là có một sự tác động tức thời vượt qua tốc độ ánh sáng từ hạt A sang hạt B. Mà theo Thuyết tương đối đặc biệt, không gì có thể nhanh hơn tốc độ ánh sáng, vậy nên điều này mới trở thành nghịch lý.

Tuy nhiên, thí nghiệm EPR không thực sự vi phạm Thuyết tương đối đặc biệt mà chỉ thách thức trực giác cổ điển mà thôi.

––––––––––––––––––––––––––––––––––

P.S của trans: Cái thứ vật lý lượng tử này ấy mà, ai đọc mà thấy mông lung thì nghĩa là hiểu rồi đấy. Còn ai mà nhận là hiểu nghĩa là chưa hiểu đâu :))