Lãng Khách, một bình rượu mới được ủ trên Hako. Sau khi chàng tác giả Phong Linh nhận ra rằng mình có thể tiến thêm một bước xa hơn nữa so với Chiến Thần - một tác phẩm rất nổi danh của chàng.

Và đoán được gì không? Phong Linh đã thành công, đọc Lãng Khách, tôi có thể nhận ra sự tiến bộ đáng kể của chàng, rằng từ kiểu cách mô tả, cách đưa thông tin về thế giới quan vào trong tác phẩm một cách khéo léo, hay những hình mẫu nhân vật được xây dựng. Nếu nói về tổng thể, Lãng Khách hoàn toàn tốt hơn Chiến Thần về mọi mặt.

Ôi bạn ơi, ngồi xuống cùng tôi, cùng đánh giá xem trong bình rượu mới này, chàng Phong Linh đã ủ những gì và chàng nên làm gì để có một bình rượu thật ngon nhé?

1.Những nguyên liệu chất lượng mà chàng ta đã chọn (Aka thế giới quan)

-Một thế giới quan mang theo hương vị dark fantasy điển hình nhưng không theo lối mòn: Một điều tôi đánh giá khá cao ở chàng Phong Linh, ấy là dù cho Lãng Khách là phần sau của Chiến Thần, nhưng chàng không nhồi nhét tất cả thông tin đã có ở tác phẩm trước. Thay vào đó, từng chút, từng chút một, chàng Phong Linh đã tìm được cách để tỉ mẩn nêm nếm những mảnh ghép nho nhỏ về thế giới. Không nhiều, nhưng nó đã đủ gây ấn tượng trên đầu lưỡi của tôi, khiến tôi tò mò xem liệu sau đó hương vị của câu chuyện mà chàng Phong Linh viết ra sẽ như thế nào?

*Đánh giá: Dù Lãng Khách làm tốt ở việc đưa các thông tin vào phần mở đầu, nhưng việc xử lý những thông tin đó như thế nào sẽ là một thách thức lớn. Ôm đồm nhiều quá thì lại dễ gãy, chỉ mong rằng chàng Phong Linh có thể giữ vững phong độ. Dù sao thì, tôi sẽ đánh giá lại điều này ở trong tương lai, khi mà bản thân đã có cơ hội được nhìn sâu hơn về câu chuyện.

2. Ly rượu đầu tiên, sự bất ngờ từ những hương vị đầu

-Từ đâu mà tôi cảm nhận được sự đột phá trong bình rượu này? Một nhân vật chính thú vị, gã Lãng Khách Kuzu với chiều sâu nhân vật vừa đủ để khiến tôi phải hứng thú. Gã ta đến từ chốn nào? Điều gì đã khiến kẻ lang thang này luôn mang theo một trái tim đầy sầu tư và nặng trĩu? Một mẫu anh hùng đã từng có tổn thương trong quá khứ, với tính cách có phần bất cần và thô lỗ, ấy vậy lại sẵn sàng ra tay giúp đỡ những người đồng đội của mình. Bất ngờ thay, kẻ mà ban đầu tôi cho là lỗ mãng và bất cẩn nhất, lại có vẻ là một người đáng để đồng đội tin tưởng nhất. 

*Đánh giá: Hỡi ơi, dù cho đã Kuzu là một điểm sáng nổi bật trong câu chuyện, nhưng liệu chăng chàng Phong Linh đã cho gã toả sáng quá? Gã thường xuyên chiếm sóng trong các cảnh quan trọng, từ chiến đấu đến đối thoại. Tôi sẽ nói rõ điều này ở phần sau.

-Nhân vật phụ - Những ly rượu chưa được rót đầy: Có vẻ trong bốn mươi ngàn từ đầu tiên tôi nếm quá, không khó để thấy được rằng chàng Phong Linh đã xây dựng được những nhân vật phụ mang cá tính đáng kể. Một Vesna kiêu kỳ, lại thiếu sót kinh nghiệm trong những chuyến đi xuống hầm ngục, một Otrael nhà quê ngây thơ và dễ mến đến bất ngờ. Một điểm tốt phải nhắc đến, chính là hai nhân vật trên đã có những tương tác nhất định với gã Kuzu.

*Đánh giá: dẫu vậy… Thật buồn khi phải nói rằng các nhân vật phụ vẫn chưa được rót đầy ly rượu của riêng mình. Họ thường chỉ đóng vai trò hỗ trợ hoặc làm nền cho Kuzu. Trong bốn mươi ngàn từ đầu tiên, tôi vẫn chưa thấy được sự đóng góp đáng kể của họ về mặt cốt truyện. Điều này khiến họ giống như những ly rượu chỉ được nhấp thử một ngụm, chưa đủ để người đọc cảm nhận hết hương vị. Dẫu vậy, tôi sẽ trông chờ vào những chương sau đó, khi mà những cô cậu nhân vật phụ trong đội này đã thấm đượm một hương vị mới mẻ hơn.

3. Vị đắng của rượu, vẫn còn có chỗ để tiềm năng phát triển tốt hơn.

-Không khỏi khiến lòng tôi bức bối, khi mà dẫu đã làm tốt, vẫn có những vấn đề mà chàng Phong Linh còn đang gặp phải. Mà điều đầu tiên tôi nói tới, chính là sự dồn nén trong những câu văn:

...nơi này là nơi tập hợp của những kẻ lang thang có chút tài cán mà những người có tiền sẵn sàng móc hầu bao ra thuê chúng làm việc cho mình.

Câu văn trên đã thành công truyền tải thông tin rằng địa điểm này là nơi tụ họp của những người có kẻ có tài cán và được những người giàu có thuê làm việc. Tuy nhiên, cách diễn đạt của chàng Phong Linh lại khiến câu như bị dồn nén lại. Cấu trúc câu dài, lại sử dụng từ “mà” để nối hai mệnh đề, khiến người đọc phải dừng lại để xử lý thông tin. Cụm từ chàng sử dụng cũng chưa đủ tính súc tích, nếu đây là phần giới thiệu bối cảnh, thì tôi đã cảm thấy sự sắc bén thường thấy của chàng Phong Linh mất đi đôi ba phần bởi sự dài dòng không đáng có.

Vậy nếu là tôi thì sao? Theo quan điểm cá nhân, tôi sẽ chỉ chỉnh sửa một chút sao cho câu văn vừa gãy gọn, lại đúng với cấu trúc câu:

Đây là nơi tụ tập của những kẻ lang thang, bọn này lại có chút tài cán nên thường được đám người có tiền móc hầu bao ra thuê chúng làm việc cho mình.

Vậy nếu dài hơn, tạo bầu không khí thô thiển hơn thì sao? Đây cũng là một lựa chọn không tồi:

Đây là nơi tụ tập của những kẻ lang thang, chúng - những kẻ có chút tài cán trong người sẽ sẵn sàng làm những việc dơ bẩn nhất. Điều này được đám nhà giàu khoái lắm, thế là bọn họ sẵn sàng móc hầu bao ra để thuê mấy đứa như vậy làm vài việc dơ bẩn cho mình.

Tuy không nhiều, nhưng không khó để ta nhận ra những câu còn mang vấn đề này lặp lại xuyên suốt Lãng Khách:

Ở nơi sâu nhất của hệ thống không còn sự phức tạp của những con đường hẹp đan xen nhau như mê cung nữa mà là các đường thông thẳng đến những “vực” chứa nước lân cận vốn luôn chịu ngập trong những mùa mưa, lụt.

Hay...

Cô chọn cách truyền sẵn năng lượng vào cây đũa khiến viên đá phép sáng rực lên một màu xanh dương rồi chĩa về tấm màn tối đầy chấm vàng trước mặt.

Nhưng ôi thôi, không thể cứ nhắm vào một điểm mà bắt bẻ được. Tôi đâu phải loại người khó tính như thế chứ? Tiếp tục thưởng thức những giai vị mà ly rượu này mang lại, tôi nhận ra có một số điểm mà chàng Phong Linh có thể làm tốt hơn.

-Cảnh hành động: Dù đã ổn rồi, nhưng liệu có thể tốt hơn nữa không?

Cậu vẫn phải tung nhiều cú vụt, nhưng cậu đã hiểu ra cách đánh chuột khổng lồ. Quả nhiên với đống bị thịt lông lá xám xịt và hôi hám kia, thanh kiếm cậu mang theo chẳng thể xử lý hết mà không bị sứt mẻ gì.

Đôi khi, những phân cảnh hành động không yêu cầu những câu có vẻ hoa mỹ hay sự miêu tả chi tiết. Dĩ nhiên, chàng Phong Linh đã nhận biết rõ điều này, các cảnh chiến đấu được viết ra vừa gãy gọn, vừa thể hiện được tâm lý nhân vật. Tuy vậy, câu trên lại bị ảnh hưởng bởi sự đơn điệu do lặp từ “cậu” liên tục ba lần, và việc sử dụng những câu có cấu trúc phức tạp sẽ khiến người đọc cảm thấy khó hiểu, bị ngắt quãng kịch tính của một pha combat. Ở đây, cấu trúc của cụm “chẳng thể xử lý hết mà không bị sứt mẻ gì” với hai lần phủ định đã khiến người đọc cảm thấy bối rối.

Trong những phân cảnh chiến đấu, sẽ tốt hơn khi chúng ta sử dụng những câu truyền tải thông tin đơn giản hơn. Là tôi, tôi sẽ hướng đến một cách tiếp cận khác:

Dù vẫn phải tung nhiều cú vụt, nhưng Otrael đã tự mình mường tượng ra cách để đối phó với đống bị thịt và lông lá đầy hôi hám kia. So với một cây kiếm dễ dàng bị sứt mẻ sau một vài con, quả nhiên một cây gậy sẽ hiệu quả hơn nhiều.

Tương tự, chúng ta có thể thấy những trường hợp như trên lặp lại: 

Kuzu quay trở lại cuộc chiến, vẫn tay vung tay đẩy. Bầy chuột thật đông, thật hỗn loạn và khó đoán. Đằng sau tấm màn đen trước mặt, liệu chúng có đông đến mức chỉ cần mỗi con nhích lên một bước là đủ đè chết cả ba với cơ thể đầy bẩn thỉu hôi hám của chúng không? Vesna cứ suy nghĩ mãi, đôi tay vận phép mà vẫn chẳng niệm được một câu. Cô tự hỏi rốt cuộc thì những thứ cô học ở trường áp dụng cho tình huống hiện tại ra sao đây?

Hay...

“Ê, khoan!” – gã hét lên, nhưng đã muộn mất rồi. Bằng tất cả sức lực, gã nắm lấy cổ áo Otrael, quay chàng trai hướng về đường vào rồi đẩy thật mạnh. Tiếp sau đó, gã chạy đến chỗ Vesna, lập tức mở một màn chắn khí trước khi đốm sáng ở tấm màn đen mà nhóm cần đi vào vụt lóe. Đó là tất cả những gì tay đội trưởng có thể làm. Cuối cùng là một tiếng nổ cực lớn và luồng xung kích cực mạnh hất văng tất cả mọi thứ trong đường ngầm.

Một điều khác mà tôi cần phải nói đến, ấy chính là khả năng miêu tả tâm lý nhân vật của chàng Phong Linh. Dù tốt, lại vẫn chưa đủ để thoả mãn cho khẩu vị tham lam của tôi. Sau phân cảnh mà nàng Vesna vô tình tung ra một vụ nổ suýt lấy đi tính mạng của cả ba người, tôi vẫn chưa cảm nhận được sự căng thẳng trong câu chuyện. Hay nói đúng hơn, tôi khó lòng cảm nhận được sức nặng ở trong những phân cảnh kịch tính:

Vuốt lại mớ tóc lòa xòa bết bát sang bên, Kuzu ngồi thụp xuống đầy mệt mỏi, nhưng gã vẫn không quên nhìn vào khoảng đen đằng trước với những đốm sáng vụn vỡ của viên đá soi đường đã vỡ tan thành nhiều mảnh nhỏ, tay rút dao găm sẵn sàng chiến đấu tiếp.

“… Chưa kể nếu nổ xong mà còn gây cháy thì còn dưỡng khí đâu cho mà thở? Rồi nhiệt nữa tính sao? Đâu phải ai cũng là người Nhật tộc đâu mà chịu được?”

Gã đội trưởng hạ giọng, quay đầu đảo mắt nhìn đồng đội phía sau. Lúc này Otrael và Vesna đã có thể đứng dậy được một cách chậm rãi đầy xiêu vẹo.

Một lần nữa, tôi động bút, cho rằng nếu là mình thì sẽ triển khai câu trên theo cách khác:

Vuốt lấy mớ tóc loà xoà bết bát sang bên, Kuzu ngồi thụp xuống đầy mệt mỏi, không quên nhìn vào khoảng đen phía trước. Viên đá soi đường đã nổ tan tác, giờ đây chỉ còn những đốm sáng vụn vỡ rải rác khắp không gian xung quanh.

Chỉ chậm một chút thôi! Chậm một chút là gã và hai người đồng đội cũng sẽ nổ tanh bành thành từng bãi giống viên đá soi đường đó. Gã nghĩ thầm, tay rút dao găm ra sẵn sàng chiến đấu tiếp, không quên nhắc nhở cho Vesna, không chỉ vì mỗi con bé, mà còn vì tính mạng của cả nhóm nữa:

“… Chưa kể nếu nổ xong mà còn gây cháy thì còn dưỡng khí đâu cho mà thở? Rồi nhiệt nữa tính sao? Đâu phải ai cũng là người Nhật tộc đâu mà chịu được?"

Nhìn chung, chàng Phong Linh đã tìm được cách cân bằng giữa tả hành động và tả tâm lý của nhân vật. Nhưng sẽ càng tốt hơn nếu như chúng ta có thể liên hệ cảnh vật xung quanh và kết hợp với cá tính của nhân vật vào trong ấy. Với sự tham lam, tôi mong rằng tương lai chàng Phong Linh có thể càng tiến bộ hơn, để bình rượu này sớm ngày được toả sức thơm.

Nhưng thưởng thức tiếp, tôi lại nhận ra thêm một vấn đề nữa: Cách mà chàng ta chuyển cảnh. Một cách đột ngột, Phong Linh sử dụng dấu “***” để chuyển từ cảnh này sang cảnh khác, dù kể về không gian lẫn thời gian, cả hai cảnh đó đều ở rất gần nhau. Tôi đã hỏi Phong Linh về điều này, và nhận được câu trả lời rằng đó là cách mà chàng tạo ra một quãng nghỉ cho người đọc.

Dĩ nhiên, tôi không mấy tán thành cho cách sử dụng này. Vì Phong Linh đã làm rất tốt trong việc tạo ra các quãng nghỉ rồi. Các câu, các đoạn không quá dài, có sử dụng phẩy, chấm và dấu gạch ngang đúng chỗ; chèn câu hỏi và câu cảm thán vào giữa một đoạn truyện,... Phải nhận xét rằng tôi thấy chàng Phong Linh đã tạo được một dòng chảy (flow) ổn định cho cốt truyện rồi, không nhất thiết phải sử dụng dấu “***” để tạo khoảng nghỉ để ngắt đi cái flow mà Lãng Khách vốn đang có. Thật vậy, những lần chứng kiến dấu “***” rồi đột ngột chuyển sang cảnh khác không khỏi khiến tôi giật mình, bối rối tựa như cô nàng Vesna đang lạc giữa cống ngầm đầy chuột. 

Rồi gã phi nhanh ra cửa, để lại Otrael và Vesna ngơ ngác nhìn nhau. Hai kẻ mới vào nghề còn chả hiểu được “sửa soạn” là như nào. Chẳng phải cứ thế mà đi thôi sao? – Họ nghĩ. Nhưng với tấm chiếu mới, cặp đôi cũng chỉ biết nhìn lại trang bị trên người của mình, gõ gõ gót giày lên sàn để thử độ chắc chắn và phủi đi lớp bụi vô hình ở trên vai áo, như thế là xong rồi.

***

“Ủa, rồi hai bạn sửa soạn chưa?

Kuzu trợn tròn mắt ngạc nhiên. Gã quay trở lại với bao nhiêu là thứ đồ đeo trên người: dao găm, chày đầu bọc kim loại, đèn chiếu sáng dùng đá phát sáng và một túi dụng cụ mà chả ai biết trong đó còn có những gì. So với hai bạn đồng hành kia, hắn quả là người nổi bật nhất.

Và đây là cách chỉnh sửa vụng về của tôi, một cách để vừa tạo ra sự kiên kết trong câu chuyện, vừa tạo ra một tình huống hài hước giúp độc giả có thời gian được thư giãn:

Rồi gã phi nhanh ra cửa, để lại Otrael và Vesna ngơ ngác nhìn nhau. Hai kẻ mới vào nghề còn chả hiểu được “sửa soạn” là như nào. Chẳng phải cứ thế mà đi thôi sao? – Họ nghĩ. Nhưng với tấm chiếu mới, cặp đôi cũng chỉ biết nhìn lại trang bị trên người của mình, gõ gõ gót giày lên sàn để thử độ chắc chắn và phủi đi lớp bụi vô hình ở trên vai áo, như thế là xong rồi.

Hai người cứ hồn nhiên chờ đợi ở đấy, họ chỉ nhận ra sự "không ổn"  trong suy nghĩ của mình khi thấy Kuzu trở lại và mang theo bao nhiêu là thứ đồ đeo trên người: dao găm, chày đầu bọc kim loại, đèn chiếu sáng dùng đá phát sáng và một túi dụng cụ mà chả ai biết trong đó còn có những gì. Rõ ràng, sự khác biệt về cách "sửa soạn" giữa cả hai bên là quá lớn, dường như Kuzu cũng lên tiếng ngay khi gã nhận ra điều này:

“Ủa, rồi hai bạn sửa soạn chưa?”

Tôi tin rằng, Lãng Khách có thể làm rất tốt mà không cần sự hiện diện của những dấu "***" được dùng để ngắt câu. Không cần có nó, Lãng Khách vẫn là một câu chuyện tốt, vẫn có những khoảng nghỉ để độc giả có thể cày cuốc qua hàng chục ngàn chữ mà không cảm thấy mệt mỏi. Dĩ nhiên, nếu chàng Phong Linh vẫn muốn giữ lại dấu "***" thì tôi cũng chỉ đành ngậm ngùi im lặng, vì chín người thì mười ý mà? Sao ta có thể bảo nổi cơ chứ?

4.  Thưởng rượu kết thúc, những tiếng lèm bèm cuối cùng

Dù còn quyến luyến lắm với mọi người, nhưng buổi thưởng rượu của ngày hôm nay đã kết thúc mất rồi. Lòng không nỡ nhưng tôi vẫn phải viết những dòng cuối để chia tay các bạn. 

Dẫu sao đi chăng nữa, các bạn hãy nhớ rằng những nhận xét bên trên chỉ dựa trên những kinh nghiệm trong ngành văn học và dựa trên cảm quan cá nhân của tôi. Có thể sẽ có người hợp lý, có thể sẽ có người thấy không vừa ý. Xin các bạn chớ nên chấp nhặt làm gì, dành thời gian nhấm nháp một chút hương vị của Lãng Khách. Cuối cùng người chắp bút vẫn là chàng Phong Linh. Bốn mươi ngàn từ đầu tiên của chàng đã thành công cuốn hút tôi vào tác phẩm, và tôi sẽ kiên nhẫn ở đây, chờ đợi xem chàng còn đang ủ những điều gì cho bình rượu trong tương lai.